Anno 52

Anno '52, een groot warenhuis opent in de historische binnenstad van Bergen op Zoom op de plek waar aan het einde van de oorlog het kantongerechtsgebouw werd weggevaagd door een verdwaalde V1 bom. De wederopbouw is in volle gang en de shock van de oorlog maakt plaats voor groeiend optimisme en vooruitgang.

Niet altijd worden dit soort gebouwen op waarde ingeschat ondanks dat ze in het collectieve geheugen van de stad zijn opgenomen. De cultuurhistorische waarde was de aanleiding om het gebouw te behouden en de introverte verschijningsvorm met zijn robuuste constructie te gebruiken in een nieuw concept voor een woongebouw.

Anno ’22, de transformatie van het gebouw is voltooid. Geen “sloop-nieuwbouw” maar hergebruik van structuur en architectuur. Als een fremdkӧrper in de historische binnenstad gaat het oude V&D gebouw een nieuwe toekomst tegemoet. Herbestemming van het gebouw draagt bij aan het circulaire en toekomstbestendige gedachtengoed.

De bestaande karakteristiek koesteren, dat is in essentie het concept van ontwerp. De schaal van het gebouw, de robuuste structuur en de eenvormige gevel nodigen uit om te transformeren en niet te slopen. Daarbij heeft het gebouw zijn bijzondere positie in de stad al sinds 1952 en is inmiddels stevig stedenbouwkundig verankerd in het collectieve geheugen.
Om het gebouw geschikt te maken voor de nieuwe functie is onderzoek gedaan naar indifferente delen en waar op een strategische plek een ingreep mogelijk moet zijn. Door aan de oostzijde tegen de bestaande bebouwing een later aangebouwd deel te slopen, aan de westzijde de oude lift te verwijderen en in het hart van het gebouw een radicale ingreep te doen ontstond de potentie om het gebouw te transformeren tot woongebouw en nog beter op te laten gaan in het gesloten bouwblok waar het onderdeel van uitmaakt.

De radicale ingreep vormt de gemeenschappelijke binnentuin. Deze brengt licht en ruimte in het hart van het gebouw. Een nieuwe ruimte waaraan in de luwte van de stad gewoond kan worden. Een plek die zich onttrekt van het rumoer van de stad terwijl de betrekking op de stad behouden blijft.

Een corridor ontsluit de stadsappartementen georiënteerd op de stad en op de binnentuin. Door op het dak appartementen toe te voegen, op de structuur van het gebouw te zetten en met de opbouw niet de wijkende gevellijnen te volgen ontstaat een nieuwe, op zich zelf staande wereld bovenop het bestaande. Een plek die zich onttrekt van het rumoer van de stad maar de betrekking op de stad blijft.

Door de appartementen wordt de structuur van het gebouw is zichtbaar gehouden. Tegendraads en zonder concessie tekent deze structuur zich af in de nieuwe lay-out van de plattegrond. Kolommen, balken en vloeren kruisen nieuwe wanden en ruimtes waardoor oud en nieuw los van elkaar afleesbaar zijn. De oude verdiepingshoogte van 4 meter maken de woningen extra bijzonder. De installaties zijn ondersteunend aan dit thema en veelal in het zicht gehouden.

Het introverte karakter van de oorspronkelijke gevel heeft plaatsgemaakt voor een heldere structuur van gemetselde penanten, kolommen en horizontale banden. Door het ritme van penanten sluit de gevel zich vanuit verschillende perspectieven en herinnert daarbij aan het gesloten karakter van het oorspronkelijke gebouw. De plint is net als het oude gebouw transparant en nodigt uit om een collectieve functie voor de stad te maken; een nieuw warenhuis, een biologische markt, een bibliotheek…

Grosfeld Bekkers van der Velde Architecten

Ons vak bestaat uit het realiseren van goede gebouwen. Als architect heb je samen met de opdrachtgever een grote verantwoordelijkheid voor de bebouwde omgeving: de omgeving waarin mensen wonen, werken en leven. De dialoog met de opdrachtgever en een zorgvuldige inpassing van het ontwerp in de omgeving spelen daarom een belangrijke rol in ons werk. We streven naar gebouwen met een eigen karakter, een bijzondere ruimtelijkheid en een zorgvuldige, duurzame afwerking. Het zoeken naar de essentie staat daarbij voor elke opgave centraal. Hieruit ontstaan eenvoudige en krachtige concepten, die zo kritisch en consistent als mogelijk worden uitgewerkt. We geloven in de waarde van architectuur, in het belang van de kwaliteit van gebouwen.